Abdullah AYAN

Tıpkı yerli yabancı bankalar, çok sayıda ülke temsilciliği, Ticaret Odası ve benzeri kurumların boy göstermeye başlaması gibi.
Mersin' in telefonla tanışması da birinci dünya savaşından çıkmış çiçeği burnunda Cumhuriyet Türkiyesi için oldukça erken...

Dünya genelinde ilk telefon hattının New York-Chicago arasına 1892' de çekildiğini düşünürsek, 1909' da İstanbul' un telefona kavuşması gibi Mersin' in 1926' da 50 hatlık santralin devreye girmesi önemli ve anlamlı.

Telefona kavuşan ilk 50 abonenin dağılımına gelince; hayli ilginç bir tablo çıkıyor karşımıza:
Ticaret Odası, Borsa, Rüsumat Dairesi, Liman İnhisar Şirketi, Polis Müdürlüğü gibi kurumlar...

Osmanlı, Şark Fransız, Ziraat, Selanik Bankaları...
İstikbal Pamuk, Sikmat, Mehmet Emin ve Şürekası, Ergirzade Ali ve Şürekası, Sait Arif ve Sait Ömer Ticaret, İdris İrfan Ticarethanesi şirketleri...
Hacı Ömer ve Ziya Beyler, Aseo Efendi, Hüsnü Zadeler ve Şinasi fabrikaları...

Sucularlı Hafız, Şaşati kardeşler, Sadettin Abdulgani, Levante, Sait Arif, Mişel Barbur, Tabbah Amcazadeler, Bahattin Küzberi, Kırzade Şevki, Salih Zeki ve Abdulsaad, Saitler, Ekrem bey gibi iş adamları...

Daha santral faaliyete geçmeden öylesine yoğun abone talebiyle karşılaşılır ki, kapasite arttırma arayışları başlar.
1930 yılında 50 hatlık santral 100 hatta çıkarılır.

Bu da ihtiyacı karşılamayınca, 1933' te mevcut tesise 100 abonelik ilave santral yatırımına girişilir.
İki yılda tamamlanması öngörülen yeni santral ancak 1937' de devreye girer ama 1935' te kent içiyle sınırlı telefon görüşmelerini diğer illerle mümkün kılacak Türkiye çapındaki proje hazırlanır.

21 Mayıs 1935 günlü Yeni Mersin gazetesi önemli haberi "Mersin Ankaraya bağlanıyor" başlığıyla verir..
Detayları birlikte okuyalım:
"P.T.T. Genel Direktörlüğü Ankara-İstanbul arasında altı devre daha sağlayacak olan kuranportör cihazı için Haziranda eksiltme (ihale) yapacak. Sonbaharda makine çalışmaya başlayacaktır.

Genel Direktörlük memleketin büyük tecim (ticaret) merkezlerini birbirine bağlayacak iki yıllık bir telefon programı hazırlamıştır.
Programın tamamlanması için Genel Direktörlük 935,936 finans (mali) yıllarında harcanmak üzere 400 bin liralık üsnormal bir ayırım isteyen bir kanun projesi hazırlamaktadır.

Programa göre birbirlerine telefonla bağlanacak illerimiz sıra ile şunlardır:
Ankara-Zonguldak-Ereğli,
Ankara-Konya-Adana- Mersin,
Ankara-Kırşehir-Kayseri,
Ankara-Afyon-Antalya (ve bu hat üzerindeki Isparta, Burdur, Denizli)
Ankara-Balıkesir-Çanakkale,
Ankara-Çorlu-Tekirdağ,
1935 yılı içinde Ankara, Zonguldak, Ereğli ve Ankara, Konya, Adana, Mersin kısmı acilen bitirilecek, öteki hatlar 1936 finans yılı içinde bitirilecektir."
Habere göre, ilk etapta tamamlanması öngörülen ve Ankara ile Mersin arasında telefon görüşmelerini mümkün kılacak projenin 1935' te tamamlanması öngörülmektedir ama termin planının hayata geçmesi ancak 1938' de mümkün olur...

Nasıl mı?
Bir sonraki yazıda devam edeyim...