Kenan KESKİN Sos. Güv. Danış.

 TORBA SONRASI YURTDIŞI BORÇLANMASINDA SON DURUM

Türk vatandaşlarının yurt dışındaki çalışmalarını Türkiye’de borçlanarak, Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekli olmalarının usul ve şartları 3201 sayılı kanun ile belirlenmiştir. 11 Eylül 2014 tarihli Resmî Gazete 29116 (Mükerrer) sayı ile yayımlanan 6552 sayılı kanun sonrası 3201 sayılı kanunda bazı değişiklikler yapılmış ve Türk vatandaşlarının yurtdışı borçlanmaları kolaylaştırılmıştır.

22 eylül 2014 tarihli güncel durum aşağıdaki gibidir;
* Yurt dışında Türk vatandaşı olarak 18 yaşın üzerinde geçen çalışma, çalışma sonu ve aralarında boşta geçen 1 yıllık süre ile, kadınlar için yurt dışındaki ikamet sürelerinin tamamını, belgelendirmek şartıyla borçlanılabilir.
* İzinle Türk vatandaşlığından çıkanlar (Mavi-Pembe kartlılar) Türk vatandaşlığında bulunduğu süre içerisinde geçen yurtdışı çalışmalarını borçlanabilirler. Bu kişiler eksik kalan günlerini Türk vatandaşlığına geçmeseler de, Türkiye'ye gelip çalışarak tamamlayabilirler.
* Bir günlük asgari borçlanma bedeli, Brüt Asgari Ücret / 30 X %32 dir. Bu rakam 31.12.2014 tarihine kadar 12,10 tl’dır. Yüksek emekli maaşı almak isteyenler borçlanmalarını bu rakamların 6,5 katına kadar arttırarak yapabilirler. Ödeme süresi borcun tebliğinden itibaren 3 aydır.
Ödemesi yapılan borçlanmalar emekli maaşı bağlanmadan tamamı geriye alınabilir, kısmi iade yapılmaz.
* SGK, Türkiye çalışması bulunmayanların yapacağı tüm borçlanmaları Bağkur (4/b) üzerinden kabul etmektedir. Bu daha yüksek ödeme yapmanıza rağmen daha az emekli aylığı alacağınız anlamına gelmektedir. Eğer daha önceden Türkiye'de çalışmanız yok ise, borçlanmanızı SSK (4/a) üzerinden yapabilmek için mutlaka Türkiye'ye gelip ülkemizde fiilen çalışmanız ve borçlanma işlemlerinizi de bu çalışmanız sonrasında başlatmanız gerekmektedir. Unutmayınız ki fiilen çalışmadığınız bir işte sigortalı olarak gösterilmeniz yasal değildir. İlgili işyerinde fiilen çalışmadığınız tespit edildiğinde, bağlanmış olsa bile size ödenen tüm emekli aylıkları faiziyle birlikte geri alınır.
* Türkiye emekli maaşının bağlanılabilmesi için kesin dönüş şartı vardır. Ancak bunun anlamı eşyanızı toplayıp Türkiye’ye dönmek değil, yurt dışında çalışmıyor, işsizlik parası almıyor ve ikamete dayalı başka bir sosyal yardım almıyor olmanız anlamındadır. Emekli olduktan sonra Türkiye’de SGDP ödeyerek çalışabilirsiniz. Yurt dışı borçlanması yapmadan sadece Türkiye günleri ile emekli olanlar yurt dışında emekli maaşları kesilmeden çalışabilirler.
* Sosyal güvenlik sözleşmesi yaptığımız ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının aynı tarihler içerisinde Türkiye'de de çalışmaları varsa, Türkiye'deki çalışmaları geçerli sayılır. Ancak bulunduğunuz ülkede ikamete dayalı sosyal yardımı veya gelir alıyorsanız, Türkiye çalışmanız öğrenildiğinde ikamet ettiğiniz ülkedeki bu gelirlerinizin kesilme ihtimali olduğunu da göz ardı etmeyiniz.
* Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesinde bu konu ile ilgili özel hüküm bulunan ülkelerdeki çalışmalarını borçlananların çalıştığı ülkedeki ilk işe giriş tarihi, Türkiye’de de işe giriş tarihi olarak tescil edilir. Ancak, bu konuda daha önce dava açmış kişiler avukatlarıyla detaylı bir şekilde görüşmeden, yurtdışı borçlanması ile emeklilik için açtığını davalardan vazgeçerse hak kaybına uğrayabilirler.
* Çocuk yetiştirme sürelerine ait rant sigortasına giriş tarihlerinin, Almanya ile yaptığımız Sosyal Güvenlik Sözleşmesi'nde açık hüküm olmasına rağmen SGK tarafından Türkiye'de giriş olarak kabul edilmemesidir. Bu konuda Yargıtay'ın 10. ve 21. hukuk daireleri arasında net bir fikir birliğine varılamamasına rağmen, çocuk yetiştirme sürelerine ait rant sigortasına girişin Türkiye'de de sigorta girişi olarak kabul edilmesi ihtimali yüksek olduğundan dava açmanızı öneririm.

Önemli!..
Yurtdışı borçlanmanızı mutlaka bir danışman eşliğinde yapmanızı öneriyorum.. Yine de kendiniz yapacaksanız; YURDIŞI HİZMET BORÇLANMA TALEP DİLEKÇESİ, 11 numaralı sütundaki "Borçlanmak istediğiniz süre" karşısındaki ortadaki kutucuğu mutlaka işaretleyin ve borçlanma başlama tarihini ilk işe başlama tarihinden başlatarak seçmelisiniz.
* Almanya'daki gurbetçilerimizin Türkiye'deki sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için bağlı bulundukları sağlık sigortasından alacakları T/A 11 belgesi ile birlikte SGK merkezlerinden birisine başvurarak, 10 haneli YUPASS numaralarını almaları gerekmektedir.
* Yurt dışında ikamet eden gurbetçilerimize Türkiye ikamet adresleri bulunsa dahi GSS prim borcu yazılmayacak, yazılan borçlarda talepleri üzerine silinecektir.