Uzmanlardan titanyum dioksit uyarısı: Uzak durun

Yediğiniz leblebide, kullandığınız diş macununda, deterjanınızda, kozmetikte sinsi bir sağlık zararlısı olabileceğini biliyor musunuz? Onun adı titanyum dioksit, Fransa bu şüpheli katkı maddesinin gıdalarda kullanımını önlem olarak 2020’den itibaren yasaklamaya hazırlanıyor. Peki Türkiye’de durum ne?

İstanbul Tıp Fakültesi Acil Dahiliye Bölüm Başkanı ve İç Hastalıkları Profesörü Osman Erk, titanyum dioksitin yer kabuğunda doğal olarak bulunan bir element olduğunu, ancak işlendikten sonra tıpkı asbest, berilyum, silika gibi kanserojen hale geldiğinin düşünüldüğünü söyledi.

Prof. Erk şöyle konuştu: “Uluslararası Kanser Araştırma Kurumu titanyum dioksiti muhtemel kanserojen bir bileşik olarak sınıflandırmıştır. Amerikan sağlık kuruluşu FDA ise titanyum dioksiti güvenli bir bileşik olarak kabul etmekte fakat gıdalardaki oranının yüzde 1’i geçmemesini tavsiye etmektedir. Farelerde yapılan çalışmalarda titanyum dioksitin hücrede DNA hasarına yol açarak kromozomlarda bozukluklar sebep olduğu ve kansere neden olabildiği gösterilmiştir.”

Güneş kremlerinde de var

Erk’in verdiği bilgiye göre, sentetik bir ürün olan titanyum dioksit; nem tutucu, renklendirici ve boyar bir madde. Katıldığı gıdaya ve teknolojik ürünlere beyaz, opak ve bulutsu bir görünüm sağlıyor. Ayrıca UV ışınlarına duyarlı gıdaların raf ömrünü uzatıyor. UV ışınlarını yansıtıcı özelliği nedeniyle güneş kremlerinde, boyalarda tıbbi ilaçlarda, renklendirici ve koruyucu olarak kullanılıyor. Nanoteknoloji ile üretilen madde alındığında parçalanamıyor ve vücutta birikiyor.

SAKIZDAN DİŞ MACUNUNA

TÜBİTAK MAM (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi) Gıda Mühendisi Erdem Öner titanyum dioksitle ilgili şu bilgileri verdi:

“Masummuş gibi görünen, Türkiye’de gıdalarda kullanımında sakınca görülmeyen ve bu yüzden limitleri sınırsız olarak beyan edilen nem tutucu ve renklendirici özelliği olan bir gıda katkı maddesi E171 (titanyum dioksit) (TİO2). Beyaz leblebide o yerken dudakları bembeyaz yapan; undan şekere, tuza, sakıza, diş macunlarına, kozmetiklere, deterjanlara, eczacılık ürünleri, boya sanayii, plastik-kâğıt endüstrileri vb. pek çok gıda ve gıda dışı maddelere kullanılan bu kimyasal üzerinde son yıllarda çok fazla araştırma yapılmaktadır."

DNA YIKICI

Gıda Mühendisi Erdem Öner: “Bir nanoparçacık yapıdaki TiO2’nin özellikle DNA üzerinde yıkıcı etkileri ortaya çıkabilmektedir. Yüksek dozlarda maruz kalınması halinde, bu doz nedir ve kişiden kişiye değişebilmekte olup net olarak şudur demek kolay değildir; ama sürekli maruz kalındığında 1.5 senede kanser vakaları oluşabilmektedir, ciddi kanser riskleri ortaya çıkabilmektedir. Hücreden atımı mümkün olamayan ve vücutta serbestçe dolaşabilen bu nanoparçacıkların birikim oranları ve organlardaki bırakabileceği hasarlar tartışılmaktadır. Çalışmalar detaylandıkça olumsuz etkileri daha kolay anlaşılmaya başlanmıştır. Gıda ve gıda dışı tüketimlerinizde etiketleri kontrol ederek az maruz kalmaya çalışın.”