TATİL PLANLARI ARTIK KODLARLA ŞEKİLLENİYOR: YAPAY ZEKA TATİLCİLERİN YENİ PUSULASI OLDU

Dijital çağın hızla ivme kazandığı günümüzde yapay zeka, seyahat ve turizm sektöründe bir teknolojik yenilik olmaktan çıkarak, alışkanlıkları ve karar mekanizmalarını köklü biçimde dönüştüren bir güç haline geldi. Tatil planları artık insanların anlık sezgileriyle değil, veriye dayalı analizler ve yapay zeka algoritmalarının sunduğu öneriler doğrultusunda şekilleniyor. Otel tercihinden uçuş arayışına, seyahat rotasının belirlenmesine kadar pek çok süreç, giderek daha fazla yapay zeka tabanlı sistemlerin yönlendirmesiyle ilerliyor.

Son uluslararası araştırmalar, seyahat edenlerin önemli bir kısmının tatil kararlarını artık yapay zeka destekli önerilere dayandırdığını gösteriyor. Kişisel verilerin kapsamlı analizleri sayesinde algoritmalar, bireylere en uygun seçenekleri sunarken, uzmanlar bu gelişmenin “özgür irade” kavramıyla “kişiselleştirme” arasındaki çizgiyi belirsizleştirdiğine dikkat çekiyor. Bu durum, kullanıcılara pratik avantajlar sağlasa da seçimlerin ne denli bağımsız yapıldığı sorusunu gündeme getiriyor.

BU KEZ SAHNEYE ÇIKAN AKTÖR OYUNU BAŞTAN YAZACAK GÜÇTE

Turizm, algoritmaların hüküm sürdüğü yeni bir döneme girerken Kardeşkentler Turizm Forumu Genel Sekreteri Hüseyin Baraner, yapay zekanın turizm sektöründe yarattığı dönüşümü değerlendirdiği özel açıklamasında, yükselen trendleri ve sektörün geleceğine ilişkin çarpıcı tespitlerini paylaştı. “Artık tatil rüyalarımızı yapay zeka mı yönetecek?” sorusunu gündeme taşıyan Baraner, 48 yıllık meslek hayatında pek çok dönüşüm gördüğünü ancak bu kez sahneye çıkan aktörün oyunu baştan yazacak güçte olduğunu belirtti. Duayen turizmci Baraner, sektörün şimdiye kadarki en büyük devrimlerinden birinin eşiğinde olduğunu vurgulayarak, “Destinasyonların çehresi değişti, müşteri profilleri baş döndürücü bir hızla evrildi. Turizm, adeta canlı bir organizma gibi, her an kendini yeniden yaratıyor. Ve şimdi, oyun yeniden başlıyor! Sahneye çıkan yeni oyuncu ise Yapay Zeka. Bu devrim, bildiğimiz her şeyi sarsacak, özellikle de pazarlama ve satış proseslerini çok etkileyecek!” diye konuştu.

YENİ DÖNEMİN PAROLASI: DOĞRUDAN ERİŞİM, YÜKSEK REKABET

Yapay zekanın turizmde yalnızca bir kolaylaştırıcı değil, tüm rekabet çerçevesini yeniden tanımlayan bir unsur olduğuna dikkat çeken Baraner, müşteriyle ürün arasındaki görünmez duvarın ortadan kalktığını söyleyerek sektör temsilcilerine önemli mesajlar verdi:

“Yapay zeka sayesinde müşteriyle çok daha yakın olunacak. Artık satışları artıracak bu doğrudan erişim, sektörde yeni bir rekabet çağının kapısını aralıyor. Bu zorlu rekabet çağında kimler ayakta kalabilecek? Ürününe güvenen, markasına sadık kitleler oluşturan ve sürdürülebilirliği bir maske değil, bir yaşam felsefesi olarak benimseyenler. Unutmayın, geleceğin turizmi, sadece çağa ayak uyduranların değil şeffaf, temiz, ahlaklı ve etik ürün geliştirenlerin olacak.”

BİLİM KURGU GERÇEK OLDU

Geçmişte bilim kurgu gibi görünen pek çok teknolojinin, artık turizm sektörünün günlük gerçekliği haline geldiğini ve yapay zekanın otellerin görünürlüğünü optimize etmesinden, kişiye özel tatil önerileri sunmasına kadar birçok alanda “karar verici” pozisyonuna geçtiğini belirten Baraner, şu uyarıda bulundu:

“Bir zamanlar ‘fantazi’ dediğimiz, tatil planlamasında yapay zekadan faydalanma fikri, artık kabullenilmiş bir gerçek. Mutlaka yapay zekada otelinizin görünürlüğünü optimize edin. Asıl soru şu: Algoritmalar gerçekten bizim yerimize destinasyon seçiyor, otelleri öneriyor, hatta en ucuz uçuşu mu fısıldıyor kulağımıza? Bu sorunun yanıtı mevcut verilerle korkutucu derecede evet”

ARAŞTIRMA SONUÇLARI ÇARPICI: KULLANICILARIN YARISI YAPAY ZEKAYA DANIŞIYOR

Baraner, Booking.com’un 40 bin kişiyle yaptığı araştırmayı örnek göstererek şu bilgileri aktararak, “Sonuçlar dudak uçuklatacak türden. Katılımcıların tam yarısı, seyahatlerini yapay zekanın ‘bilge’ yanıtlarına göre planlıyor. Anlaşılan o ki, yapay zeka tatilcinin kalbini okuyor, zihninden geçeni biliyor ve onlara terzi dikimi öneriler sunuyor. Berlin'deki IHIF EMEA 2025 etkinliğinde Flavio Leoni'nin açıkladığı bu veriler, geleceğin kapısını aralıyor.” diye konuştu.

YAPAY ZEKAYA EN ÇOK HANGİ KUŞAK GÜVENİYOR?

Teknolojinin bu baş döndürücü hızına kimlerin daha kolay ayak uydurduğunun da araştırmanın önemli çıktıları arasında olduğunu aktaran Baraner şöyle dedi:

“Dijital dünyanın doğal sakinleri Y kuşağı. Bu grubun yüzde 54’ü seyahat planlamasında teknolojiyi iliklerine kadar kullanıyor. Onları bir adım geriden yüzde 51 ile Z kuşağı takip ediyor. Şaşırtıcı ama gerçek. Daha yaşlı neslin bile yüzde 51’i yapay zekaya sarılmış durumda. Ancak bebek boomer neslinde bu oran yüzde 30’da kalıyor. Nesiller arasındaki bu dijital uçurum, yapay zekanın turizmdeki etkisinin ne denli evrenselleştiğini gözler önüne seriyor. Booking araştırmasının sonuçlarına göre katılımcıların yüzde 66'sı yapay zekayı gittikleri yerlerde ne yapacaklarını keşfetmek için kullanıyor. Ayrıca, yüzde 67'si de yapay zekayı, kalabalıktan kaçıp daha sakin, daha huzurlu cennet köşeleri bulmak için tercih ediyor. Bu durum, yapay zekanın sadece popüler rotaların değil, aynı zamanda kişisel arzulara göre tasarlanmış, ıssız ve özel deneyimlerin de kapısını araladığını kanıtlıyor.”

YAPAY ZEKA TUZAĞI: ÖZGÜR İRADE Mİ, ALGORİTMA KÖLELİĞİ Mİ?

Her ne kadar yapay zeka büyük bir kolaylık sunsa da, Baraner bu dijital balayının olası tehlikelerine de dikkat çekerek, Booking.com'dan Flavio Leoni’nin uyarısını hatırlatarak şunları söyledi:

“Yapay zeka, sizin daha önce verdiğiniz bilgilere ve önyargılarınıza dayanarak, size beklediğiniz yanıtı verir. Bu da sizi, olasılıkların giderek azaldığı bir algoritma döngüsüne yönlendirebilir. Bu sert uyarı, kişiselleştirmenin aslında bir "yankı odası" yaratabileceği ve bizi yeni keşiflerden mahrum bırakabileceği anlamına geliyor. Yapay zekanın 'mükemmel' önerilerine gözü kapalı teslim olmak yerine, kendi pusulamızı takip etmenin ve araştırmanın kutsallığını unutmamalıyız. Özellikle otel seçimleri ve uçak bileti fiyatları gibi hassas konularda, yapay zeka genel trendler ve kişiselleştirilmiş tahminler sunsa da, en uygun fiyatı yakalamak için hala kendi sezgilerimize ve karşılaştırma sitelerine başvurmak çok önemli. Yapay zeka bir ‘sana en ucuz bileti buldum’ sihirbazı değil, veri analizinin geniş okyanusunda yol gösteren bir fenerdir.”

TURİZMDE YÜKSELEN YENİ TRENDLER

Anketin ortaya koyduğu tek çarpıcı değişimin yalnızca yapay zeka ile sınırlı olmadığının altını çizen duayen turizmci Baraner, seyahat sektöründe gözlemlenen diğer önemli eğilimler ise şöyle sıraladı:

Aile Birikimleri Deneyime Dönüşüyor: Bebek boomer nesli, yılların birikimini artık somut varlıklara değil, aileleriyle yaşayacakları unutulmaz deneyimlere harcıyor. Bu durum, nesiller arası bağların güçlendiği ve anıların parayla ölçülemeyecek bir değer kazandığı bir dönemin işareti olarak öne çıkıyor.

Wellness Turizmi: Pandemi sonrası başlayan zinde kalma ve dinç olma trendi hızla devam ediyor. Tatilciler artık sadece bedenlerini değil, ruhlarını da dinlendirmek istiyor. Wellness turizmi, sadece dinlenmekle kalmayıp, fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmeye yönelik deneyimlerin peşinde koşanların yeni sığınağı haline geldi.

Gece Turizmi: Işık kirliliğinden arınmış bölgelerde yıldızlarla dolu gökyüzü, yeni bir cazibe merkezi haline geliyor.

Nesiller Boyu Seyahatler: Büyük ailelerin bir araya geldiği, uzun soluklu ve çok nesilli seyahatler, aile bağlarını güçlendiren yeni bir trend olarak yükseliyor.

 Sürdürülebilir Alışveriş: Tatil alışverişlerinde vintage ve çevreci ürünler bilinçli tüketimin yeni sembolleri olarak ön plana çıkıyor.

Aktarmalar Deneyime Dönüşüyor: Uzun uçuşlardaki aktarmalar artık birer şehir keşif molasına dönüşüyor. Flavio Leoni'nin de altını çizdiği gibi, insanlar artık uzun uçuşlardaki aktarmaları sadece bir bekleme süresi olarak görmüyor. Üç, dört, hatta altı saatlik molalar, yeni bir şehri, yeni bir kültürü ayaküstü de olsa deneyimleme fırsatına dönüşüyor. Havaalanında kalmak yerine, dışarı çıkıp keşfe dalıyorlar.

İNSAN DOKUNUŞU VE TEKNOLOJİNİN SİNERJİSİ

Baraner, sözlerini sektörün geleceğine dair umutlu bir bakışla tamamladı:

“Yapay zeka, tatil planlama sürecinde güçlü ve kaçınılmaz bir yardımcı haline geldi.
Destinasyon ve aktivite seçimi gibi konularda kişiselleştirilmiş ve veri odaklı önerilerle seyahat deneyimini zenginleştiriyor. Otel seçimi ve uçuş fiyatları gibi konularda ise birincil arama aracı olmaktan çok, genel planlama ve trend analizinde sessiz bir devrim yaratıyor. Ancak unutulmamalıdır ki, tüm turizm uzmanlarının dediği gibi; yapay zeka sadece bir araçtır. Nihai karar, her zaman seyahatseverin kendi tutkuları ve araştırmalarıyla şekillenmelidir. Turizm sektörü, teknolojinin ve değişen tüketici beklentilerinin rüzgarıyla dönüşmeye devam ediyor. Yapay zeka bu heyecan verici yolculuğun anahtar oyuncusu olmaya devam edecek. Geleceğin turizminde, insan ruhu ile teknolojinin akıl almaz gücü birleştiğinde ortaya çıkacak sinerji, bizi akıl almaz ufuklara taşıyacak.”

Fulya OMAÇ / İZMİR