Ozon tabakası iyileşiyor

Nature dergisinde yayınlanan bilimsel bir makale, çevresel zararın tersine çevrilmesinde nadir bir başarıyı müjdeliyor ve düzenli küresel eylemin bir fark yaratabileceğini gösteriyor. 

OZON TABAKASI TAMAMEN İYİLEŞME POTANSİYELİNE SAHİP

İngiltere’de yapılan araştırmada ozon tabakasının iyileşmeye devam ettiği ve tamamen onarılma potansiyeline sahip olduğu ifade edildi.

Stratosferde yer alan ve Güneş’ten yeryüzüne ulaşan  ultraviyole radyasyonun çoğunu emerek koruyucu bir kalkan görevi üstlenen ozon tabakası olmasa gezegende hiçbir canlı hayatta kalamazdı.

Geçmişte, insanların kullandığı çeşitli ürünlerde bulunan kloroflorokarbonlar (CFC'ler), ozon tabakasında yaşamı tehdit eden bir hasara neden oldu.

Çalışmanın Başyazarı olan ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nde (NOAA) çalışan Colorado Boulder Üniversitesi Öğretim Üyesi Antara Banerjee,  The Independent'e yaptığı açıklamada şunları söyledi:

ZARARLI MADDELER 2000'Lİ YILLARIN BAŞLARINDA AZALMAYA BAŞLADI

“Güney yarımkürede, özellikle hava sirkülasyon modellerinde iklim değişikliği belirtileri bulduk. Araştırmanın zorluğu, değişen hava sirkülasyon modellerinin Montreal Protokolü'nün uygulanmasını takiben azalan ozon deliğinden kaynaklanıyordu. Güney yarımküredeki jet akımı, ozon tabakasının incelmesi nedeniyle 20. yüzyılın son on yıllarında güney kutbuna doğru yavaş yavaş kayıyordu. Çalışmamız, hareketin 2000'den beri durduğunu ve hatta tersine dönebileceğini keşfetti. Hareketteki duraklama, ozon deliği iyileşmeye başladığı zamanla başladı. Ozon deliğinden sorumlu olan ozon tabakasına zarar veren maddelerin emisyonları - sprey kutularından ve soğutucu akışkanlardan gelen CFC'ler, Montreal Protokolü sayesinde 2000 yılı civarında azalmaya başladı.

Jet akımını etkileyen sadece ozon değil, aynı zamanda karbondioksitin (CO2) de etkisi var. Gördüğümüz şey, jet akışını bir yöne (kuzeye) çeken ozon geri kazanımı ile diğer yolu (güneye) çeken artan CO2 arasında bir ‘çekişme’ olduğudur.

Değişen jet akışındaki duraklamayı görüyoruz çünkü bu iki kuvvet şu anda dengede. Ozon tamamen düzeldiğinde ve CO2 güneye doğru itmeye devam ettiğinde bu durum değişebilir. ”

ÇEVRE İÇİN İYİ HABER

Banarjee,  “Avustralya'da 2000'den önce ozon tabakasınının inceldiği zamanda, jet akımının daha güneye ilerlediği ve yağmur taşıyan fırtınaları o bölgeden uzaklaştığı için kışların ılıman geçtiği belirtilmişti. Bu değişiklikler şimdi eskisine dönebilir ve bu da Avustralya için iyi bir haber olabilir. Güney Amerika gibi diğer bölgeler için, ozon tabakasının incelmesi tropik bölgelerde genişlemeye ve daha fazla yağışa neden oldu. Tarımsal üretim bantları genişledi, bu da onlar için iyi oldu, ancak şimdi istikrar kazanabilir. Bunun ekonomileri ve gıda güvenliği üzerinde etkileri var” diyerek ozon tabakasının iyileşmesinin çevre için çok önemli katkıları olacağını vurguladı.

Banarjee, ozon tabakasının Montreal Protokolü sayesinde iyileşmeye devam ettiğini belirterek, “Bu uluslararası antlaşmanın işe yaradığını gösteriyor ve gezegenimize daha önce yaptığımız hasarı tersine çevirebiliyoruz.  Protokole bağlı kalmaya devam edersek, ozon deliğinin - farklı zamanlarda, atmosferin farklı kısımlarında - iyileşmesi öngörülmektedir. Bazı bölgelerde, bunun önümüzdeki birkaç on yıl içinde ve bazılarında ise yüzyılın sonlarında olabileceğini düşünüyoruz” açıklamasını yaptı.