Kalp Ameliyatı Sonrası Yara Bakımı Hakkında Merak Edilen Her Şey

Kalp ameliyatı geçiren hastalar iyileşme döneminde bazı önemli kriterlere dikkat etmek durumunda. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ünal Aydın, yara bakımından ağrıya, banyodan beslenmeye, enfeksiyon bulgularından hareket kısıtlılıklarına kadar tüm kritik noktaları ayrıntılarıyla anlattı. 

YARA İYİLEŞMESİ NEDEN BU KADAR KOMPLEKS BİR SÜREÇ?

Prof. Dr. Ünal Aydın, yara iyileşme sürecinin vücutta çok katmanlı bir mekanizmanın çalıştığı bir dönem olduğunu belirterek, “Kalp ameliyatı sonrası vücutta yoğun bir immünokimyasal süreç devreye girer. Dışarıdan hafif kızarıklık, kabarıklık ve iyileşmeye doğru cilt seviyesine inme gibi aşamalar görürüz. Oysa içeride dokular arası iletişim çok daha kompleks ilerler. Yara zamanla küçülür, iz azalır ve cilt görünümü normale döner.” Dedi.

KALP AMELİYATINDAN SONRA AĞRI NORMAL MİDİR? NE KADAR SÜRER?

Aydın iyileşme döneminde hafif ağrının beklenen bir durum olduğunu belirterek, “Hastalar hareketle artan hafif ağrı hissedebilir. Bu kasların ve dokuların iyileşme sürecine bağlıdır. Ancak bir bölgede diğer alanlara kıyasla belirgin bir ağrı artışı, şişlik, kızarıklık, renk değişikliği veya akıntı varsa bu normal değildir. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.” Şeklinde konuştu.

YARA BÖLGESİ NASIL TEMİZLENMELİ?

Aydın, yıllarca kullanılan batikonun artık önerilmediğini vurgulayarak modern yaklaşımı şöyle özetledi:

“Batikon cildi kurutuyor ve tahrişe yol açabiliyor. Yeni dönemde klorozasit içerikli şeffaf solüsyonları öneriyoruz. Bu solüsyonlar hem biyouyumlu hem de mikroorganizmalara karşı oldukça etkili. Yara bölgesini su kıvamındaki bu solüsyonla nazikçe silmek yeterlidir.”

HANGİ SABUN VE ANTİSEPTİKLER KULLANILMALI?

Prof. Dr. Ünal Aydın, özel sabun kullanmaya gerek olmadığını belirterek şu bilgileri verdi:

“Normal bir sabun yeterlidir. Önemli olan cildi tahriş etmeyen, biyouyumlu antiseptikler kullanmaktır. Klorozasit içerikli solüsyonlar bu açıdan oldukça güvenlidir.”

NE ZAMAN BANYO YAPILABİLİR?

Banyo ihtiyacının ameliyat sonrası sık sorulan bir konu olduğunu belirten Aydın: “Hastalar taburcu olduktan sonra özel bir uyarı yoksa banyo yapabilir. Sabunlu su yaranın üzerinden akmalı, ovma veya fırçalama yapılmamalıdır. Ardından bölge bol suyla durulanmalı ve yumuşak bir havluyla nazikçe kurulanmalıdır. Banyo, hastaların psikolojik olarak da rahatlamasını sağlar.” İfadelerini kullandı.

YARANIN ENFEKTE OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?

Enfeksiyon belirtilerine karşı uyanık olunması gerektiğini vurgulayan Aydın, dikkat edilmesi gereken sinyalleri paylaştı:

- Yaranın koyu kırmızı bir renge dönmesi
- Bölgesel ısı artışı
- Artmış ağrı
- Az veya çok miktarda akıntı
- Ateş, halsizlik ve yorgunluk

Bu bulgular yara iyileşmesinin bozulduğunu veya enfeksiyon başladığını gösterebilir.

YATARKEN VE OTURURKEN HANGİ POZİSYONLARA DİKKAT EDİLMELİ?

Kalp ameliyatlarında göğüs kemiği (sternum) kesildiği için hastaların ilk haftalarda pozisyon konusunda dikkatli olması gerektiğini söyleyen Aydın, şu uyarıları yaptı: “Tek kol üzerine yüklenmek, ani dönmek, çekme-itme hareketleri kemik iyileşmesini bozabilir. Hastalar destek alarak yatıp kalkmalı ve asimetrik güç oluşturan hareketlerden uzak durmalıdır. Bazı hastalarda stabilizasyon için korse de kullanılabilir. Bu hassas süreç yaklaşık 2–4 hafta sürebilir.”

HIZLI İYİLEŞME İÇİN NASIL BESLENİLMELİ?

Prof. Dr. Ünal Aydın, metabolizmanın ameliyat sırasında yoğun çalıştığını ve depoların tükendiğini belirterek beslenmenin kritik önem taşıdığını söyleyerek, “Protein, vitamin, mineral ve kalori mutlaka yeterli alınmalıdır. Diyabet hastalarında glisemik kontrol ihmal edilmemelidir. Sistemik hastalığı olmayan bireylerde protein ağırlıklı beslenme iyileşmeyi hızlandırır.” Dedi.

YARA NE KADAR SÜREDE İYİLEŞİR?

Yara iyileşmesinin kişiden kişiye değiştiğini belirten Aydın, süreci etkileyen faktörleri şöyle özetledi:

- Hastanın yaşı
- Kilo durumu
- Ek hastalıkları (diyabet, böbrek yetmezliği vb.)
- Ameliyatın kapsamı
- Kesinin büyüklüğü ve yeri

Genelde yara yüzeyi 2–4 hafta içinde belirgin şekilde toparlar.

DİKİŞLER VE STAPLERLER NE ZAMAN ALINIR?

Prof. Dr. Ünal Aydın sözlerine şöyle devam etti:

“Her şey yolunda gidiyorsa dikiş veya staplerler 10–15 gün arasında alınabilir. Bu süre sonunda cilt altı dokular yeterli seviyede kaynamış olur. Dikişler alındıktan sonra iyileşme normal seyrinde devam eder.”

AMELİYAT SONRASI POZİSYON HATALARI YARA İYİLEŞMESİNİ NASIL ETKİLER?

Prof. Dr. Aydın, yanlış pozisyonun yalnızca kemiği değil yara dokusunu da etkilediğini belirterek, “Sternum iyileşmesi bozulduğunda cilt ve cilt altı dokular da stabilitesini kaybeder ve yara iyileşmesi gecikir. Bu nedenle hastalar ilk haftalarda her hareketi kontrollü yapmalıdır.” Şeklinde bilgi verdi.

YARA BAKIMINDA SIK YAPILAN HATALAR

Aydın’ın altını çizdiği yaygın hatalar:

- Yaranın sertçe ovulması
- Uygun olmayan antiseptik kullanımı
- Sıkı kıyafetlerle baskı uygulanması
- Nemli bırakılması
- Kontrol randevularının aksatılması