Gagavuzya nerede, gagavuzya neresi haritası nasıl? Moldova Gagavuz Türkleri kimdir?

 Gagavuzya nerede, haritası nasıl sorusu araştırılıyor. Gagavuz Türkleri kimdir? Moldova'nın güneyinde, Prut Irmağı ile Ukrayna arasında, özel hukukî statüye sahip bölge; yüzölçümü 1.800 km2; nüfusu 200.000 (1994). Merkezi Komrat. Coğrafya: Tarım arazisi olarak kullanılan bir bozkır kuşağında yer alan Gagavuzya'nın yüzey şekillerini, tepeler ve alüvyonlu ovaları kapsayan yumuşak kıvrımlı yapılar oluşturur. Nüfusun % 47'si Gagavuz, yüzde 28'i Ukraynalı, yüzde 25'iyse Rus'tur. Resmî dil Gagavuzcadır (Türkçe). Halkın geçim kaynağı tarım (tahıllar, meyve, sebze) ve hayvancılıktır. Tarih: Galatlar, Traklar, Daklar ve İslâvların yerleşim alanı olan bölge, sırasıyla Kiev Prensliği, Altınordu Devleti ve Besarab Hanedanı'nın egemenliğine girdi. Kanunî Sultan Süleyman devrinde Osmanlı topraklarına katıldı. Daha sonra Ruslar ve Romenler arasında birkaç defa el değiştiren bölge, sonunda SSCB'ye bağlı Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin içinde yer aldı.Gagavuzya, Ağustos 1990'da kendini bağımsız cumhuriyet ilân ettiyse de, bağımsızlığı Ukrayna ve Moldova tarafından kabul edilmedi. 1991'de yapılan referandumda halkın büyük çoğunluğu (% 83) bağımsızlığı onayladı. Gagavuzya, 1994'te yasal şeklini alan ve 1995'te de yerel olarak onaylanan anlaşmayla "özel hukuki statülü bölge" hâlini aldı.

GAGAVUZYA NEREDE?

Moldova'nın güneyinde, Prut Irmağı ile Ukrayna arasında, özel hukukî statüye sahip bölge; yüzölçümü 1.800 km2; nüfusu 200.000 (1994). Merkezi Komrat. Coğrafya: Tarım arazisi olarak kullanılan bir bozkır kuşağında yer alan Gagavuzya'nın yüzey şekillerini, tepeler ve alüvyonlu ovaları kapsayan yumuşak kıvrımlı yapılar oluşturur. Nüfusun % 47'si Gagavuz, yüzde 28'i Ukraynalı, yüzde 25'iyse Rus'tur. Resmî dil Gagavuzcadır (Türkçe). Halkın geçim kaynağı tarım (tahıllar, meyve, sebze) ve hayvancılıktır. Tarih: Galatlar, Traklar, Daklar ve İslâvların yerleşim alanı olan bölge, sırasıyla Kiev Prensliği, Altınordu Devleti ve Besarab Hanedanı'nın egemenliğine girdi. Kanunî Sultan Süleyman devrinde Osmanlı topraklarına katıldı. Daha sonra Ruslar ve Romenler arasında birkaç defa el değiştiren bölge, sonunda SSCB'ye bağlı Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin içinde yer aldı.Gagavuzya, Ağustos 1990'da kendini bağımsız cumhuriyet ilân ettiyse de, bağımsızlığı Ukrayna ve Moldova tarafından kabul edilmedi. 1991'de yapılan referandumda halkın büyük çoğunluğu (% 83) bağımsızlığı onayladı. Gagavuzya, 1994'te yasal şeklini alan ve 1995'te de yerel olarak onaylanan anlaşmayla "özel hukuki statülü bölge" hâlini aldı.

Bölgenin genel toprak fonu 150.100 hektarı tarım arazisi olmak üzere 181.100 hektardır. (65.400 hektar karbonatlı toprak; 63.400 hektar olağan kara toprak). Bu toprak çeşitlerinin nem oranı daha azdır ve bir hektar üzerinde bir metrelik katmanda yaklaşık 280-350 ton humus bulunmaktadır. Toprağın verimliliği Moldova genelinde daha düşük olup 71-82 derecededir.

İklim sıcaktır. +10 derecedeki sıcaklık yılda 179-187 gündür. Aktif sıcaklıkların tutarı 3.300 derecenin üzerindedir. Ortalama yağış oranı 350–370 mm. Yıllık hidrotermik katsayısı 0,7-0,8'dir. Bu nedenle bölge sık sık kuraklıktan olumsuz bir şekilde etkilenmektedir. Mineral ham madde kaynakları tahmini 23 milyon m³ kil (kiremit ve tuğla üretiminde son derece kalitelidir) ve 18 milyon m³ çakıllı kum yatakları vardır. Bölgenin su stokları genelde yer altı sularından oluşmaktadır (tahmini hacim 8-10 milyon m³). Yeryüzü suları (küçük dere ve göller) kısıtlıdır ve mineralleşme oranı yüksek olduğu için sulamada kullanılamaz.

Ormanların ve yerel enerji kaynaklarının mevcut olmaması nedeniyle bölge enerjiyi dışarıdan temin etmek mecburiyetindedir. Gelecekte, diğer ülkelerin tecrübesinden faydalanarak güneş ve rüzgar enerjisi alternatif enerji kaynakları olarak gündeme getirilebilir.

GAGAUZ TÜRKLERİ KİMDİR?

Gagavuzya (Gagavuzca: Gagauziya veya Gagauz Yeri; Romence: Gagauzia; Rusça: ????????), veya Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi (Moldovca/Rumence: Unitatea Teritoriala Autonoma Gagauzia), Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk devlet. Ülkeye ismini veren Gagavuzlar Oğuz Türkü kökenlidir ve Gagavuz kelimesinin Gök-oğuzdan türediği düşünülmektedir. Paul Wittek'e göre Gagavuz kelimesi Anadolu Selçuklu Hükümdarı II. İzzeddin Keykavus ile bağlantılıdır.

Şu an yaklaşık 250 bin Gagavuz, eski SSCB topraklarında yerleşiktir. Büyük bir kısmı Moldova güneyindeki Bucak yöresinde yaşamaktadır. Gagavuz köyleri Ukrayna'daki Odesa ve Zaporojye illerinde, Romanya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kabardey'da yer almaktadır. Moldova'da "Gagavuz Cumhuriyeti" dışında, Kişinev'de 8.000, Bender'de 1.600 ve Dinyester nehrinin kuzey yakasında 3.300, Balkanlar'daki Bulgaristan ve Yunanistan'da yaklaşık 20 bin Gagavuz yaşamaktadır.

Gagavuzlar Ortodoks Hıristiyan kökenli etnik Türklerdir. Bizans yazılı kaynaklarında Oğuzlar 11. yüzyılda Tuna nehrini geçip Balkanlardaki Makedonya, Paristrione, Yunanistan ve Bulgaristan.da yerleşen göçebe boyları olarak kaydedilmiştir.