Savaş tüm dengeleri değiştirdi, tedarik zinciri darbe aldı

İki sene sonra 29-31 Mayıs tarihleri arasında İstanbul Four Seasons Hotel Bosphorus’ta katılımcılarıyla tekrar yüz yüze buluşan SteelOrbis 2022 Bahar Konferansı & 86. IREPAS Toplantısı, 700’ün üzerinde fiziksel katılımcı ile rekor kırdı. Online katılımın da mümkün olduğu konferansın ana sponsorluğunu İÇDAŞ üstlenirken konferansın diğer sponsorları Alex Stewart International, Belgian Scrap Terminal NV, Kocaer, Almet Holding, Kardemir, Koç Metalurji, CIM Banque ve StaalX oldu.

Açılış konuşmasını yapan IREPAS Başkanı Murat Cebecioğlu Ekim ayındaki toplantıda talebin sektördeki ana etmen olmasının beklendiğini ancak şu an gelinen noktada üretim maliyetlerinin enerji fiyatları sebebiyle arttığını söyleyen Cebecioğlu savaşla birlikte iki başlıca tedarikçinin piyasa dışı kalmasına bağlı olarak beklentilerin değiştiğini belirtti.

Konferansın ilk oturumunda söz alan İspanyol CELSA Group İhracat Direktörü Alexander Gordienko küresel ekonomik büyüme oranının 2021 yılında kaydedilen %6,1’e kıyasla bu yıl ve 2023 yılında %3,6’ya gerilemesinin öngörüldüğünü, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin etkileri, yüksek emtia ile enerji fiyatları ve enflasyonun beklentilerin revize edilmesinde etkili olduğunu ifade etti. 2022 yılında uzun mamul tüketiminin yıllık %10 düşüş göstermesini beklediklerini söyleyen Gordienko, inşaat demiri tüketiminin sırasıyla yıllık %11,1 azalarak 378 milyon mt olmasının beklendiğini belirtti. Gordienko son olarak uzun mamul fiyatlarının yüksek enerji fiyatları nedeniyle bu ay içerisinde 2008 yılından bu yana kaydedilen en yüksek seviyelere çıktığını ancak sonrasında Rusya-Ukrayna savaşı öncesindeki seviyelere döndüğünü sözlerine ekledi.

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan ise Türkiye’nin pandemide büyümeye devam eden beş ülkeden biri olduğunu ve bu yıl da ham çelik üretiminin yine 40 milyon mt seviyesinin üzerinde kaydedileceğini ifade etti. Türkiye’nin çelik tüketiminin de güçlü bir şekilde arttığını ve dalgalanma gösterebilse de, ekonominin dinamik olması ve altyapı çalışmalarının devam etmesi sayesinde azalmasının beklenmediğini belirtti. 

AB’nin hurdayı da içine alan atık ihracatı düzenlemelerine ilişkin bilgi veren Avrupa Geri Dönüşüm Endüstrileri Konfederasyonu (EuRIC) Başkanı Olivier Francois, Türkiye’nin 2021 yılında AB’den 13,1 milyon mt hurda ithal ettiğini, çelik üretiminin %50’sinden fazlası için AB çıkışlı hurdaya bağımlı olduğunu ifade etti. Francois, AB’nin atık ihracatı kısıtlamalarının arzda kesintilere ve AB’de hurda arzında fazla verilmesine yol açabileceğini, bunun sonucu olarak fiyatların düşmesi, küresel piyasada hurda arzında eksiklik yaşanması ve rekabetin bozulmasıyla Türkiye’nin dezavantajlı konuma gelmesi gibi küresel çelik sektöründe büyük bir dengesizlik yaşanabileceğini ifade etti.

Küresel uzun çelik piyasalarının ele alındığı ikinci oturumda konuşan Avrupa Çelik Birliği (EUROFER) Ekonomik Araştırma ve Pazar Analizi Direktörü Alessandro Sciamarelli, pandemi döneminde çelik tüketen sektörler arasında en yüksek bedeli otomobil sektörünün ödediğini ve 2020 yılında sektördeki üretimin yaklaşık %17 düşüş kaydettiğini belirtti. EUROFER 2022 yılı için Ocak ayında %3,2’lik artışa işaret eden görünür çelik tüketimi büyümesine dair öngörüsünü, çoğunlukla stokların erimesi nedeniyle Mayıs ayında %1,9’luk düşüş olarak değiştirdi. Ancak gerçek tüketim %1,8 artış gösterecek.

Rusya’dan çelik ithalatının yasaklanması konusunda ise EUROFER yetkilisi, bunun etkisinin çok ciddi olmayacağını ve Rusya’dan alınmayan ürünlerin yerinin doldurulabileceğini belirtti. Sciamarelli’nin ardından söz alan CIEC Group Orta Doğu Genel Müdürü Hüseyin Ocakçı, Çin’de kapasite kullanım oranının bu yılın ilk üç ayında, 2021 yılında kaydedilen %79,2’ye kıyasla %79 seviyesine gerilediğini ifade etti.

Ocakçı ayrıca ülkede iç sevkiyatın pandemi kapsamında alınan önlemlere bağlı olarak zorlaştığını ve bu durumun hammadde girdisinin azalmasına ve dolayısıyla üretim ile nihai mamul stoklarının düşmesine yol açabileceğini düşünüyor. Çin’in ham çelik üretiminde hurda kullanım oranının geçtiğimiz yıl %10,68 seviyesinde yer aldığını belirten Ocakçı ülkenin karbon salımını azaltmak amacıyla hurda kullanımını artırmayı hedeflediğini söyledi.

Ukrayna ekonomisi ve çelik sektörünün mevcut durumu ve geleceğine ilişkin görüşlerini paylaşan Metinvest Holding Strateji ve İş Geliştirme Müdürü Roman Perepelytsia, savaş sonrası için iki olası senaryodan bahsetti. Perepelytsia her iki senaryoda da ekonominin oldukça gerileyeceğini, ancak Ukrayna savaşı kazanırsa, ekonominin savaş öncesindeki haline dönmesinin yaklaşık 5 yıl sürmesinin beklendiğini söyledi.

Ancak savaş uzarsa, derin ekonomik gerilemenin 1-2 yıl sürmesi ve ardından uzun vadeli stagflasyon yaşanması bekleniyor. Mart ayında Ukrayna’nın görünür çelik tüketimi yıllık 10 kattan fazla düşüş gösterdi, Nisan ayında aylık bazda daha yüksek olsa da savaş öncesine kıyasla hala oldukça düşük seviyelerde.

Konferansın üçüncü oturumunda ise Sabancı Üniversitesi Finans Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş, gelişmiş ve gelişmekte olan pazarların mevcut durumunu ele alan etkileyici bir sunum gerçekleştirerek katılımcıların sorularını yanıtladı.

Hammadde tedarikçileri komitesi: Zorluklar devam ediyor, hurda fiyatları için düşüş olasılığı sürüyor

Hammadde tedarikçileri komitesi başkanı, Stena Metal International şirketinden Jens Björkman, salgının, yarı iletken çip eksikliğinin, artan enflasyonun, Ukrayna’daki savaşın, hammadde ve parça eksikliğinin, yüksek enflasyon oranlarının, parasal daralmanın ve Çin’de büyümeyi engelleyen Covid-19 önlemleri gibi faktörlerin piyasada birçok zorluğun devam ettiğini gösterdiğini söyledi.

Hurda fiyatlarının ilk başta çok yükseldiğini daha sonra ise 200$’lık düşüşler görüldüğünü aktaran hammadde tedarikçileri komitesi, piyasanın bir süre mevcut seviyelerde seyretmesini bekliyor. Yine de arzın fazla olmasından dolayı fiyatlarda hafif bir düşüş görülmesi de ihtimal dahilinde. Björkman Hurda ticaretinde finansmanın baskı altında olduğunu ve sigorta şirketlerinin ilave riskleri almak istemediklerini belirtti. Ayrıca bankalar da yaptırımlardan dolayı çok hassas davranarak çelik ticaretine daha temkinli yaklaşıyor.

Üreticiler komitesi: Görünüm olumlu, güzel günler gelecek

Üreticiler komitesi başkanı Murat Cebecioğlu, başlıca iki sorun olan Ukrayna’daki savaş ve Çin’deki Covid-19 önlemlerinden bahsederken, Çin’deki sorunun muhtemelen Ukrayna’dakinden daha çabuk çözülerek herkese nefes alma fırsatı sunacağını belirtti. Cebecioğlu, savaşın tüm taşları yerinden oynattığını, arz talep dengesinin bozulduğunu, tedarik zincirinin kesintiye uğradığını, fiyatların arttığını ve AB’de panik alımlarının yapıldığını söyledi. Türkiye’nin birçok ülkeye ihracat yaptığını ve savaşın Rusya ile Ukrayna’nın yokluğunda Türkiye’ye biraz şans verdiğini söyledi. Türkiye, Ukrayna ile Rusya’dan gelen arzın yerini doldurma şansı elde ederken, bu iki ülkenin piyasadaki başlıca tedarikçilerden olması nedeniyle bu durumdan olumsuz da etkilendi.

ABD’ye satış yapmanın her zaman fiyatla ilgili olduğunu hatırlatan Cebecioğlu, “Son birkaç aydır fiyatların yaklaşık 900$ gibi çok yüksek seviyelerde yer alması sebebiyle bu pazara satış yapılamadı. Bugün satış mümkün ve ABD’li müşterilerle halihazırda bağlantılar yapılıyor,” dedi. Türkiye’nin uzun mamul ihracatını değerlendiren Cebecioğlu, bir süredir alım yapmayan ülkelerin de piyasaya döndüğünü söyleyerek, “Bence artık düzlüğe çıktık. Önümüzdeki haftalarda her şey yolunda gidecek,” şeklinde konuştu.

Tüccarlar komitesi: Küreselleşme büyük bir darbe aldı ve hiçbir şey eskisi gibi olmayacak

Tüccarlar komitesi başkanı, Seba International şirketinden F.D. Baysal pandemide üreticilerin hazırda stok bulundurmaları gerektiğini anladıklarını, limanlarda yaşanan sıkışıklıklardan dolayı tedarik zinciri aksaklıklarının artmasıyla son zamanlarda korumacılığın yeni bir boyutta devam ettiğini söyledi ve “Küreselleşme büyük bir darbe aldı ve hiçbir şey eskisi gibi olmayacak,” dedi. Rusya’ya yönelik yaptırımların artacağını düşünen Baysal, eşit şekilde uygulanmayan yaptırımların, yaptırımları tanımayan ülkelere kısa süreliğine de olsa üstünlük sağladığını belirtti. Seba International yetkilisi Ukraynalı çelik üreticilerinin normale dönmelerinin ve üretime başlamalarının zaman alacağını belirterek, “Savaştan sonra Ukrayna’nın tüm diğer ülkelerden daha fazla çeliğe ihtiyacı olacak bu yüzden ihracatı düşünmek yerine kendi tüketimleri için üretmeleri gerekecek,” dedi. Yüksek navlun ücretlerinin ve başta ABD’de görülen sıkışıklığın çelik fiyatlarının artmasında önemli bir faktör olduğunu belirten Baysal, sıkışıklığın rahatlamasının altı ay ila bir yıl sürebileceğini, bu yüzden fiyatların yüksek seyretmeye devam edeceğini belirtti.