Cezayir dünyanın üçüncü büyük camisini açmaya hazırlanıyor

CEZAYİR (AA) - HÜSAMEDDİN İSLAM - Cezayir, Fransız sömürgesi olduğu dönemde katolik rahiplerin başkentte misyonerlik merkezi olarak kullandıkları noktaya 1,5 milyar dolar maliyetle inşa edilen ülkenin sembolü olmaya aday dünyanın en büyük üçüncü camisinin açılışına hazırlanıyor.

Sömürgeci Fransa'ya karşı verdiği sekiz yıl süren ve 1 milyon insanını kaybettiği mücadelesiyle Cezayir, Arap ve İslam coğrafyasında istiklali için en ağır bedel ödeyen ülke olarak öne çıktı.

Cezayirliler, 1962 yılında Fransızları ülkelerinden çıkarmalarının ardından sömürgeci tarihin izlerini silmek için de kolları sıvadı. Kuzey Afrika ülkesi, cadde, sokak, yer isimlerinin Fransızca kullanımını değiştirerek, yeniden adlandırmaya başladı. Ülkedeki sömürge döneminden kalma kiliseler de aynı şekilde cami olarak yeniden ibadete açıldı.

Cezayirliler, 1830'dan itibaren uygulanan Fransız sömürgesini sonlandırmak için 1 Kasım 1954'te başlattıkları bağımsızlık savaşının yıl dönümünde sembol bir açılışa hazırlanıyor.

- Sömürge döneminin misyoner merkezine dünyanın üçüncü büyük camisi

Fransızlar, Cezayir'deki sömürge döneminde 1868 yılında misyonerlik faaliyetlerinin merkezini başkentin kalbi konumundaki bir mahalleye kurdu.

Bu alana, sömürgeci Fransa'nın Afrika'daki misyonerlik faaliyetlerinin o dönemdeki ruhani lideri Charles Lavigerie'nin ismi verilmişti. Bağımsızlıktan sonra Lavigerie'nin mahallesinin adını Muhammediye olarak değiştiren Cezayirliler, 2011 yılında bu alana yeni bir cami külliye alanı inşasına başladı.

Yaklaşık 200 bin metrekare alana kurulu Büyük Cami'nin inşası 9 yılda tamamlandı. Cezayir, bağımsızlık savaşının başlangıcının 66. yıl dönümü olan 1 Kasım'da Büyük Cami'yi ibadete açmaya hazırlanıyor.

Cezayir'de bir önceki Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika'nın görevde olduğu 2011 yılında inşaatın temeli atıldı. İnşaatın büyüklüğü, maliyeti yerel basın ve Fransız medyası tarafından bu dönemde eleştirildi.

Ülkenin mevcut Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, 2016 yılında İskan Bakanlığı görevini yürüttüğü ve bu caminin inşasından sorumlu olduğu sırada yaptığı açıklamada, Fransız basınının projeye yönelik eleştirilerinin, Çin şirketlerinin ihaleyi almasının rahatsızlığından kaynaklandığını söylemişti.

Tebbun, "Kim ismi Lavigeri olan bir bölgenin adının Muhammediye olmasına müsaade eder? Buraya onların (Fransızların) günahlarını örtecek büyük bir cami inşa edilmesini ister?" ifadelerini kullanmıştı.

- Cezayir'deki misyonerlik faaliyeti başarısız oldu

Yazar Hamad el-Atebi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cezayir'de yakında açılacak Büyük Cami'nin, büyük bir misyonerlik merkezinin bulunduğu bölgeye inşa edildiğini belirtti.

Sömürge döneminde Fransız misyoner rahiplerinin burada faaliyet gösterdiklerini aktaran Atebi, "Buradaki oluşumun tek amacı Cezayirlilerin Hristiyanlaştırılmasıydı. Bağımsızlıktan sonra buraya Hazreti Muhammed'e referansla Muhammediye ismi verildi. Bu sadece bir isim değişikliği değildi. Cezayirliler, açısından misyonerlik faaliyetinin son bulması, Cezayirlilerin tüm çabalara, harcanan paralara ve farklı propaganda taktiklerine rağmen dinlerine bağlılıklarının bir teyidi anlamı taşıyordu." değerlendirmesinde bulundu.

Atebi, buraya cami inşa etmenin Cezayir'in bağımsızlığını kazandığı 1962 yılında planlandığını ancak aradan geçen yarım yüz yıl sonra henüz hayata geçirilebildiğini aktardı.

Fransa'nın Cezayir halkının en temel yapı taşlarından biri; dinini, misyonerlik faaliyetleriyle hedef aldığını işaret eden Atebi, Fransa'nın bununla ülke üzerindeki hakimiyetini kültürel ve dini alana taşımak istediğini belirtti.

Atebi, Cezayir'in bugün dönemin Fransasına aynı şekilde dini, siyasi ve sembolik karşılık verdiğini vurguladı.

Cezayirli tarihçi Muhammed Erzeki Ferrad da yakında açılacak Büyük Cami'nin ülke için tarihi sembol bir yapı, ibadethane haline geleceğini belirtti.

Büyük Cami'nin, Mısır'daki El-Ezher, Tunus'taki Zeytune Mescidi, Karaviyyin Camisi gibi simgesel bir nitelik taşıyacağını aktaran Ferrad, caminin yerinin "Haçlı Seferleri mantığından ziyade mekanın merkezi olmasından dolayı seçildiğini" savundu.

- Yüksek maliyet tartışması

Caminin inşaatı, Cezayir'de 1999'da iç savaşın sonlandığı dönemde yönetime gelen ve geçen yıl beşinci dönem cumhurbaşkanlığı adaylığına karşı protestolar sonucu görevi bırakmak zorunda kalan eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde başladı.

Buteflika döneminde ülkede giderek yaygınlaşan kayırmacılık ve yolsuzluk nedeniyle söz konusu cami projesi farklı çevrelerce eleştirildi. Cezayir'de projeye başlandığı dönemde de sivil toplum ve muhalif partilerden, söz konusu kaynağın "hastane, okul" gibi projelerde kullanılabileceği gerekçesiyle itiraz yükseldi.

Görevi bırakması sonrasında düzenlenen kutlama gösterilerinde, Buteflika'nın döneminin sembolü olarak planladığı "camiyi açamaması" protestocular tarafından sloganlara taşındı.

- 120 bin kişi kapasiteli

Çinli bir firmanın üstlendiği cami projesinin toplam maliyeti 1,5 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.

Cezayir makamlarına göre, Cezayir'deki 200 bin metrekare alana kurulu 120 bin kişiye ibadet imkanı sağlayan "Büyük Cami", kutsal topraklar Mekke ve Medine'deki mescidlerden sonra büyüklük olarak dünyada üçüncü sırada geliyor.

Kule biçimindeki köşeli minaresinin uzunluğu 265 metre olan cami aynı zamanda 2 bin kişi kapasiteli 21 bin 800 metrekare alana kurulu bir kütüphaneye ev sahipliği yapıyor. Cami külliyesinde bulunan 3 katlı yer altı otoparkı, 6 bin araç kapasitesine sahip.

Caminin yer aldığı külliye içinde, biri 1500 koltuklu diğeri 300 koltuklu olmak üzere iki konferans salonu da bulunuyor.