12.06.2017 / 10:35

Abdullah AYAN

Tuz deposundan taş binaya -1- ... (Akkahve, Ak Otelin öyküsü)

Tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmese de, 1904 tarihli Fransızca kartpostalda yer aldığına göre günümüzdeki Taş Bina' nın yerindeki Tuz Deposu 1860' larda kurulmaya başlanan yeni Mersinin ilk yapılarından biri.

Önündeki iskelesiyle lojistik anlamında ilk günden beri önemli...

Örneğin birinci dünya savaşının ardından Anadolu işgal edilirken Fransız kuvvetleri bu iskeleden araçlarını çıkarıp sonradan Güneş Sineması olarak anılacak binanın yanındaki ünlü Sursock (Sursuq) ailesine ait boş araziye konuşlanırlar.

Yapıya tuz deposu denmesi de boşuna değil. O günlerde yokluğu çekilen tuzun önemli bir kısmı Mısır'dan getirilirken, burada depolanıyor. Depo aynı zamanda ihraç edilecek pamuk gibi ürünlere de geçici ev sahipliği yapmakta.

Cumhuriyetin kuruluşu ve ardından başlayan mübadele ile birlikte pek çok gayrimenkul gibi hem el değiştiriyor hem de işlevler farklılaşıyor.
Bir ara üst katı Mersin İdman lokali olarak ta kullanılan binanın talihi Tevfik Sırrı Gür' ün Mersin'e vali olarak atanmasıyla değişiyor.

Tuz deposunun yanında ve yine deniz kenarında Çukurova bar yer almakta. Bar bir dönem ünü bölgeden taşıp İstanbul'a kadar yayılan, eğlence, kumar her türlü faaliyetin elit bir kesime hizmet verdiği bir yer...

İlk geldiği günlerde tebdili kıyafet her yeri denetleyen yeni Vali bir gece de bara müşteri gibi gider. Gördüklerinden ve duyduklarından rahatsız olmuş olacak ki, Barı kapatıp yıktırıyor. Yerine de Tüccar Kulübü binasını yaptırıyor. Aslında kulüp 1927' de kurulmuş ve o günden beri kiralık mekanlarda hizmet veriyor. Gür' ün girişimleriyle yaptırılan bina sayesinde kiradan kurtulup, deniz kenarında muhteşem bir mekana kavuşuyor. (Tüccar Kulübünün yer aldığı bina Mersin Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yıktırılıp yerine 1986'da bugün de odanın yer aldığı 5 katlı bina yapılır. Tüccar kulübü de binanın en üst katını ve terası kullanmaktadır.)

Tüccar kulübü sadece belli sayıda üye olarak kabul edilen kesime hitap ettiği için yine Tevfik Sırrı Gür girişimleriyle kulüp binasına komşu tuz deposu Valilikçe 35 bin lira bedelle satın alınıyor.

Amaç; alt katta herkesin yararlanabileceği bir eğlence, dinlence mekanı, üst katta da bir otel yapılmasını sağlamaktır.

3 Mart 1944 günlü Yeni Mersin gazetesinde yer alan gazino ve otel ile ilgili haber düşüncenin fiiliyata çabucak geçeceğinin habercisidir. Habere birlikte göz atalım:

"Şehrimizin çok muhtaç olduğu bir otel yapılmak üzere elyevm (bugün) İdmanyurdu lokali olarak işgal edilmekte olan deniz kenarındaki yapı vilayetçe 35.000 liraya satın alınmıştır.

Üst katının yıkım işi müteahhidine verilmiştir.

Altında açık ve kapalı 1.000 kişi alacak bir şehir gazinosunun ve üst katta 56 odayı ihtiva edecek olan otelin planları tamamlanmak üzeredir. Gazinonun üç ay içinde ve otelin de kıştan evvel bitirilmesi umulmaktadır."

Otel ile ilgili proje hazırlıkları süre dursun, alt kattaki deponun gazinoya dönüştürülme işine hızla girişilir.

15 Nisan 1944 günlü Yeni Mersin gazetesinde "şehrimizde büyük imar faaliyeti hızla ilerliyor" manşetinin altında Atatürk anıtı için yapılan çalışmalar anlatılırken otel, gazino projesi hakkında şu bilgi yer alır:

"Şehir gazinosu ve Şehir oteli inşaatı önemle inkişaf ettirilmektedir. Gazinonun bu yaz içinde meydana getirilerek açılmasına çalışılmaktadır"

O yaz gazino tamamlanmaz ama başlarda ifade edilen gazino yerine bir şehir kahvesi tanımı dile getirilmeye başlanır.

Cumhuriyetin 21. yılında, 29 Ekim 1944 günü Vali Gür geldiği günden beri yaptıklarını anlatırken kahve otel hakkında şu bilgiyi verir:

"Şehir kahvesi aslında geçen yıl ki vaatlerim arasında yoktu. Yapılacak otel altındaki eski tonoz deposunun eşsiz bir kahve olacağını takdir ederek hemen inşasına başlandı. 20-25 gün sonra hizmete açılacağını umuyorum. Bu kahvenin adı Şehir kahvesi değil, (Ak Kahve) olacaktır. Altında bulunduğu (Ak Otelin) adına uymak için...
...
Mersinde yapılacak otel binası beni çok üzmüştür. Bu iş için en az 6 ay heder edildi. Artık projesi hazırlanmaktadır. Yakın zamanda işe başlayarak, önümüzdeki yıl içinde Mersin şehrine en uygun yerde en mükemmel oteli kazandıracağım.

Bu otelin adını şimdiden koydum: (Ak Otel)...

Akdenizin kıyısında bembeyaz, tertemiz bir otel için bundan uygun başka ne isim bulunabilir?"*

*Tevfik Sırrı Gür 29 Ekim 1944 Yeni Mersin gazetesi
 

 

 
YORUMLAR

Yazarın Diğer Yazıları

>> Yerel seçimler ve Mersin ittifak denklemleri... - 30.11.2017
>> Seçimlere doğru ittifaklar, Mersin özelinde durum... - 24.11.2017
>>  Tuz deposundan Taş Bina' ya... -41- (Akkahve işletmecisi Hasan' ın öyküsü) - 20.11.2017
>> Seçimlere doğru umumi manzara... - 16.11.2017
>> Tuz deposundan Taş Bina'ya -40- (Tek tipleştirmeye karşı çok renkliliğin hikâyesi) - 15.11.2017
A24 Yazarları
Recep Ali AKSOYLU Ahmed KAYMAK
Kitap israfına şimdi de EBA mı eklendi
Tüm Yazarlar