Abdullah AYAN

Kültürel iklimin uygunluğu mu, başka etkenlerle mi tam olarak adını koymak mümkün değil ama bilinen bir şey var; sanki "toplan borusu" çalmışçasına, o bir avuç sanatçı bulundukları yerden sökün edip Akkahve' de toplanır.
 

Ve nasıl bir kader, ilginç rastlantıdır ki, Akkahve' nin kapanması ardından kısa süre sonra tüm isimler Mersin dışında bir yerlere savrulur.

Nuri Abaç 1950' de geldiği ve kendi mimarlık bürosunu açtığı kenti 1960' ta terk edip Ankara' ya göçer.
 

Tıpkı Abaç ile aynı dönem Mersin' e gelen ve tanışmalarının ardından bir daha ayrılmayacağı Lise öğretmenliğinden çok felsefeci kimliğiyle grubun saygısını kazanan Osman Özeren' in terki diyar eylemesi gibi.
 

Ünü ülke sınırlarına taşmış ressam Haşmet Akal da, 1956' da resim öğretmeni olarak atandığı Mersin' de gruba katılır ama diğer isimler kadar şanslı değildir. Dünyanın hayranlık duyduğu resimlerinden oluşan ilk sergisini açtığı Ankara'da 1960' ta hayata gözlerini yumar.
 

Yargıç olarak atandığı Mersin' de hukukçuluğundan çok  şair yanıyla öne çıkan ve 1954' te adım attığı Akkahve dönemi birbiri peşi sıra 3 şiir kitabı yayınlanan*, diğer dostları gibi 1960' ta tayini çıkınca kenti terk eden Celal Çumralı...
 

Ve tabii bir de İlyas Halil var...

Diğer isimlerden farklı olarak Halil, Akkahve dönemine damgasını vurmakla kalmamış, dönemi sanatçı duyarlılığı ve inanılmaz renkli gözlemleriyle o günlerin sanat dergahını Mersin hamuruyla yoğurup bugünlere taşıyarak, kader buluşması diyeceğim o hayatımıza yön veren tesadüflerin çizdiği çizgide, 1950'lerde sevdalandığı kente döner.

1960' lara kadar  geçen ve başlangıçta çok partili hayatın getirdiği görece özgürlükçü iklimin de etkisiyle soluduğu tüm tanıklıkları yıllar sonra kaleme kağıda dökecek, şiir tadında hikayeleştirerek ölümsüzleştirecek İlyas Halil, diğer sanatçı arkadaşlarından farklı bir yol izler. Mersini terk ederken, anavatan bellediği topraklar dışında tüm yazdıklarına yansıyacak, buram buram hasret dolu memleket  ve özellikle de Mersin ateşiyle kavrulacağı uzak diyarlarda bir yaşamı seçer.
 

1983' ten başlayarak tam 30 yıl boyunca dünyanın dört köşesinde tanık olduğu, öykülerine ilham veren olayları anlatırken her vesileyle sözü Mersine getirir.

Yazdıklarını okurken kendisi nerede yaşarsa yaşasın, hangi olayı kaleme alırsa alsın, sözü önünde sonunda Mersine, bir dönemin sisler altındaki anılarına, sevdalarına, tarihe not düşen izlere rastlamakla kalmaz, bu denli renkli ayrıntının şaşırtıcı şaşkınlığıyla gözlerinizi kapatır, o dönemi yaşar gibi hissedersiniz.
 

Yazı dizisinin ilerleyen bölümlerinde Akkahve' nin Belediye hizmet binasına evrildiği ve kapılarını kapattığı 1958' e kadar soluduğu kenti yıllar sonra tam on altı öykü kitabıyla ölümsüzleştiren İlyas Halil' in içinde Mersin ve Akkahve geçen öykülerinin tümü yaşadığı dönemi canlandırmasıyla, hafıza kaybı yaşayan Mersin'e de kuşkusuz iyi gelecektir.

Tıpkı, önceki bölümde paylaştığım "Montreal... Montreal" öyküsüne serpiştirdiği Mersin, Akdeniz, Akkahve ve martıların kanadında göklere taşıdığı çocukça sevdaları gibi...

 Zamana meydan okuyan İlyas Halil' i okudukça, o günlerin Mersinini iksir niyetine yudumlayıp sarhoş olacağınıza inanıyorum.
 

İlyas Halil' in elimizden tutup gezdireceği o yılların Mersiniyle tanışmaya hazırsanız, Çıplak Yula ile başlayıp, yayınlandığı tarihlere sadık kalmaya çalışarak diğer öykülerinden derlediğim, baş döndürecek serenada buyurun...
 

 

Bir başka öyküde Akkahve günlerindeki Osman Özeren' i canlandırıp çıkarır Mersin sahnesine:

* Celal Çumralı' nın şiirleri 5 kitapta toplanmıştır. Bu kitaplardan Dost (1957), Mavi Dünya (1959) ve Evren (1959) Mersin' de görev yaptığı dönemde yayınlanır. Kitaplardan Dost Adana İpek matbaasında, Evren Mersin' de, Mavi Dünya Salkım Yayınları tarafından Adana'daki Arkadaş matbaasında basılmıştır.

** Çıplak Yula (1985) (Canı yanmayan çabuk yaşlanır öyküsünden)
 

*** Çıplak Yula (Sabah Trafiği öyküsünden)