Doç. Dr. B. Nazan WALPOTH

nazan.walpoth@insel.ch
01.06.2015 / 12:52

Doç. Dr. B. Nazan WALPOTH

Dick Cheney örneğinde kalp yetmezliği

O zamanlar çıkan gazete başlıkları “Cheney’ìn kalbi atmıyor” idi ve bu onun kalpsiz biri olduğunu söyleyen muhaliflerini destekler nitelikte bir açıklamaydı…

Dick Cheney’ì hatırlarsınız. Amerikan başkanı George W. Bush zamanında 2000 yılında başkan yardımcılığı yapmıştı. Florida’da başkanlık seçimi sonrası oylar tekrar sayılırken rahatsızlanmıştı. Yatağında uyurken şiddetli göğüs ağrıları ile kıvranan Cheney, önce seçim sonuçlarına sıkılıdığını düşünse de, 4. kalp krizini geçirdiğini çok çabuk anlamıştı. Ve bu son kalp krizi de olmayacaktı. 

Bu 4. krizinden sonra ABD başkan yardımcısı olmuştu ve bu süreçte aynı zamanda kalp yetmezliği hastası da olmuştu. Cheney`e Kalp yetmezliği ilaçlarının yanında ağır ritm bozuklukluğunu anında tedavi edebilen primer profilaktik implante edilen otomatik defibrilatör takılmıştı. O sayede 2009 yılında arabasını park ederken geçirdiği ağır ritm bozukluğundan hayatta kalabilmişti. 

Onayladığı waterboarding yöntemi (ağır boğulma hissi veren  işkence yöntemi)  sanki onu bulur ve ona yaşatılır  gibi 5. kalp krizi ile kalp yetmezliğinin en ağır şekli terminal dönemine ulaşmıştı. Artık nefes alması dinlenimde de zorlasmıştı. Bu durumda artık kalp nakli gerekecekti ve uygun kalp bulununcaya kadar hayatta kalabilmesi için sol  kalbini destekleyen destek ünitesi (sol karıncık desteği) takılmıştı Cheney’e.  O zamanlar çıkan gazete başlıkları “Cheney’ìn kalbi atmıyor” idi , bu onun kalpsiz biri olduğunu söyleyen muhaliflerini destekler nitelikte bir açıklamaydı. Tam iki yıl sonra herkesin onun artık ölmüş olduğunu düşündüğü bir anda (71 yasında ) Cheney kalp nakli olup eskisinden çok sağlam bir kalple gazete başlıklarını süslemişti.

Cheney’ìn hastalık sürecinden kalp yetmezliği hakkında ne öğreniyoruz?

1)Kalp yetmezliği optimal tedaviye rağmen ilerleyici bir hastalıktır 

2)Çeşitli yöntemler zamanında uygulanırsa başarılı olunabilir

3)Dıştan kalp desteği sağlayan destek üniteleri (sol karıncık destek ünitesi, assist device) ilaca yanıt vermeyen vakalarda köprüleme için (ya da nakil olmasa bile hayatta kalabilme için destiny therapy) uygulanabilir önemli yeni yöntemlerdir

4)Kalp nakli çok az insan için mümkün olabilmekte ( hele yaşı 70’ì geçmişse)

Kalp yetmezliği nedir:

Genel anlamda Kalbin pompa gücünün vücudun oksijen ve enerji ihtiyacını karşılayamayacak kadar kaybetmesi durumuna denir (pompalama gücünün sağlam ama esnekliğinin bozulduğu diastolik kalp yetmezliği de vardır).Türkiye`de yaklaşık 1.8 Milyon insanın kalp yetmezliği hastası olduğu tahmin edilmekte, nüfusa göre oransal olarak  İsviçre için de hesaplanabilir.

Kalp yetmezliği çeşitleri:

1-Sağ kalp yetmezliği (sağ karıncık yetmezliği, yani oksijeni yetersiz kanın akciğere iletilmesi durumu). Tipik olarak hastada ödem görülür ayaklar şişer, karın şişer, karaciğer büyür, hazımsızlık, iştahsızlık görülür, gece sık idrar sökme görülür.

2-Sol kalp yetmezliği (sol karıncık yetmezliği, oksijeni yetersiz kanın genel dolaşıma iletilmesi durumu) Hastada nefes darlığı vardır, hızlı nefes alma, özellikle  geceleri zor nefes alma , nefes darlığı ile uyanma ve bu nedenle  yastık sayısının arttırılması, çarpıntı, baygınlık hissi, terleme,kuru öksürük görülür

3-Global kalp yetmezliği (iki karıncığın yetmezliği)..iki yetmezlikte görülen bulguların ve şikayetlerin karışımı görülür.

4-Sistolik ( sol karıncığın kasılmasını etkileyen durumlar, sistemik dolaşıma  iletilen atım volümünün yetersizliği) yetmezlik

5-Diastolik (sol karıncığın  esnekliğini/ gevşemesini etkileyen, kısıtlayan) yetmezlik

6-Akut kalp yetmezlik  (dakikalar, birkaç gün  gibi kısa bir sürede ani gelişen yetmezlik)

7-Kronik kalp yetmezlik (haftalar, aylar, yıllardır var olan yetmezlik)

Kalp yetmezliği nedenleri:

Koroner arter hastalığı, kalp krizi sonrası, hipertansiyon, kalp kapak yetersizliği, kapak darlığı, kalp kası hastalıkları ve yangıları, doğmalık (konjenital) kalp hastalıkları, alkol hastalığı, kalp ritm bozuklukları, tiroid bezi aşırı fonksiyonu, kansızlık (anemi) , akciğer basıncı yüksekliği ( nedensiz, ilaca bağlı, hastalığa bağlı), kalp çevresi zarı iltihabı nedeni ile gelişebilir. 

Kalp yetmezliği için risk faktörleri

Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı, sigara ve alkol içiciliği, kilolu olma

Kalp yetmezliği fazları ( New York kalp birliği sınıflaması)

NYHA 1 

Günlük işleri yaparken yorgunluk, nefes darliği, ritm bozukluğu hissetmeme

NYHA 2,

Günlük işleri yaparken özellikle merdiven çıkarken, yokuş yukarı çıkarken normalin üzerinde yorgunluk, nefes darlığı hissetme ya da ritm bozukluğu oluşması

NYHA3

Çok hafif işler yaparken dahi yorgunluk. Nefes darlığı hissetme ve ritm bozukluğu oluşması

NYHA 4

Şikayetlerin dinlenimde dahi olması, konuşurken dahi nefes darlığı hissetme ve yorulma

Tanı nasıl konur:

Aile hekimi şikayetler ve muayene neticesi süphelenip EKG ve  akciger röntgeni, kan testi (BNP, pro BNP)  yapar. Kesin teşhis Kardiyolog`da Ekokardiografı  (yerine göre  Anjiyo) ile konulur.

Kalp yetmezliği tedavisi:

Kronik kalp yetmezliğinin tedavisi pek çok sütun üzerinden yapılmakta. En önemlisi gereken ilaçları gereken dozlarda düzenli alma (örneğin converting enzim inhibitörleri, betablokerler, idar söktürücüler, digoksin,kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar,  ritm ilaçları vesaire). Herhangi bir ritm bozukluğnda bunun  ilaçla  ye da elektroşokla düzeltilmesi  ya da girişimsel yöntemlerle tedavi edilmesi (yakma yöntemi).  Gereken aşamada kalp pili (resinkronize eden tipi) ve öldürücü ritm bozukluklarından koruyan defıbrillatör (cilt altı uygulanan) implante edilmesi.Bunun yanında hastaya uygun hareket tedavisi ( kalp yetmezliği programı) yaptırılması.

Komplikasyonları:

Kalp yetmezliği ani dekompanze  olabilir ( kalp krizi, ağır ritm bozuluğu, kalp kası enfeksiyonu) , hasta  ağırlaşabilir bu da ani şok ve kan basıncı düşmesine ve dolaşım sisteminin etkilenmesi  ile  çoklu organ yetmezliğine sebep olabilir. 

Kronik ilerleyici kalp yetmezliğinde  ani kalp durması sonucu ölüm görülebilir. Bu hastalar kalpte ve akciğerde pıhtı geliştirip buna bağlı akciğer embolisi, kalp krizi  ve inme ile de  hayatlarını kaybetmektedirler.

Prognozu (ilerlemesi) nasıl etkilenebilir

Gereken tedavinin zamanında uygulanması ile mutlaka etki edilebilir. Genel anlamda çok ölümcül bir hastalıktır.Günümüzdeki tedavi yöntemleri ile mortalite biraz azaltılabilmiştir.  Yaşı ileri hastalarda prognoz daha kötüdür. Tedavi ile hastalığın gelişim hızını kesmek mümkündür.

En önemlisi kalp yetmezliği daha oluşmadan önlem almak:

Sigara ve alkolden uzak durma, kısıtlı tuz tüketimi (5 gr/gün altı), fazla kilolar verilmeli (daha iyisi oluşmaması), düzenli spor yapılmalı

       

 
 
YORUMLAR

Yazarın Diğer Yazıları

>> Gençlerde ve çocuklarda obezite artmakta - 12.09.2017
>> Kahvaltı yapmalı mı? - 16.05.2017
>> 2017 yılında elektronik sigara - 07.03.2017
>> Nargile içmek tehlikeli mi? - 25.04.2016
>> Hastane dışı ortamlarda ani kalp durması - 05.02.2016
A24 Yazarları
Recep Ali AKSOYLU Ahmed KAYMAK
Kitap israfına şimdi de EBA mı eklendi
Tüm Yazarlar