Çifte vatandaşlık kolaylık sağlıyor

Vatandaşlık, ortak kültürel öğe ve değerlerle birbirlerine balı kişilerin bir kara parçası üstündeki toplu halde yaşama düzeninin adı olarak biliniyor.

Peki çifte vatandaşlık nedir?

Çifte vatandaşlık ise bazı ülkelerin, başka ülke vatandaşı olanlara kendi ülkesindekilere tanıdığı tüm hakları tanıması ve bu haklardan faydalanmasına imkan tanıması manasına geliyor. Bu şekilde iki ülkenin de vatandaşlık haklarına sahip olduğu için "çifte vatandaşlık" olarak tanımlanıyor.

ÇİFTE VATANDAŞLIK TÜRLERİ

Vatandaşlığın biçimsel içeriğinden ziyade maddi içeriğinden hareket edildiğinde türleri olduğu göze çarpıyor. Devlet, aynı soya ve dine bağlı olan kişiye siyasi ve ekonomik nedenlerle biçimsel vatandaşlığı vermeyebiliyor. Ancak aynı kişiyi hukuki statü bakımından vatandaş olarak kabul edebiliyor. Bu nedenle çifte vatandaşlığın temelini biçimsel içeriklerin değil, maddi içerik kriterlerinin belirlediği kabul edilir.

Çifte vatandaşlığın türleri 4'e ayrılır:

1) Düzenli Çifte Vatandaşlık

Farklı 2 ülkenin vatandaşlığına dair kanun hükümlerinden kaynaklanır. Buna yasal çifte vatandaşlık adı da verildi.

2) Göreceli Çifte Vatandaşlık

Bu vatandaşlık türünde vatandaşlığı belirleyen kanunların ortaya çıkardığı bir durum söz konusu oluyor. Göreceli çifte vatandaşlık, 2 ya da daha fazla ülkenin aynı kara parçası üstünde hak talep etmesi ve o topraklarda yaşamakta olan insanlara vatandaşlık vermelerinden kaynaklanıyor.

3) Örtülü-Fiili Çifte Vatandaşlık

Burada vatandaşlık kanununun hayata geçirilmesi neticesinde oluşan bir vatandaşlıktan bahsedilmiyor. Kişi, reelde sadece bir ülkenin vatandaşlığına sahip oluyor ama dini ve ırksal sebeplerden ötürü 2'inci bir ülkede vatandaş olarak kabul görebiliyor.

4) Düzensiz Çifte Vatandaşlık

Bu türdeki bir kişi, bir yabancı ülke vatandaşlığını, vatandaşlık hukukunun umumi ilkeleri dışındaki bir sebep dolayısıyla kazanıyor. Kaybedilmesi ise vatandaşlık hukuku dışında kalan nedenlerle kazanılmış 2'inci vatandaşlık prosesinin bitmesiyle olur.

TÜRKLER EN ÇOK HANGİ ÜLKEDE ÇİFTE VATANDAŞ KONUMUNDA?

Dışişleri Bakanlığı'nın verilerine göre yurt dışında yaklaşık 5.5 milyon Türk yaşıyor. Bunların 4.6 milyonu Batı Avrupa'da, geri kalanlar ise Kuzey Amerika, Asya, Orta Doğu ve Avustralya'da yaşıyor.

Çifte vatandaşlığa sahip Türklerin sayısının en fazla olduğu ülke Almanya.

Yurt Dışındaki Türk Vatandaşlarının Sayısı

Resmi rakamlara göre Almanya'da yaşayan Türk sayısının yaklaşık 2 milyon olduğu belirtiliyor. Ancak 4 milyona yakın Türk'ün bulunduğu söyleniyor. Almanya'daki Türklerin önemli bir kısmını, 2. Dünya Savaşı zamanında işçi göçünden faydalanıp oraya yerleşenler ve onların soyunun devamındakiler oluşturuyor.

İkinci sırada çifte vatandaşlığı olanlar dahil 850 bin Türk nüfusunun yaşadığı Amerika Birleşik Devletleri geliyor. 3. sırada 611 bin vatandaşla Avrupa'nın en önemli ülkerşinden biri olan Fransa geliyor.

Listede şu ülker de var:

Hollanda: 364 bin
Yunanistan: 153 bin
Avusturya: 146 bin
Suudi Arabistan : 140 bin
İsviçre: 94 bin
İngiltere: 72 bin
Belçika: 70 bin
Danimarka: 43 bin
Rusya:42 bin
Kanada: 39
Avustralya: 33 bin
İtalya: 16 bin
İsrail: 14 bin
Libya: 13 bin
Kazakistan: 8 bin
Türkmenistan: 6 bin
Özbekistan: 4 bin 500
Kuveyt: 4 bin
Kırgızistan: 3 bin
Birleşik Arap Emirlikleri: 2 bin 600
Japonya: 2 bin 300
Ukrayna: 1900
Gürcistan:1700
Katar: 1500
İspanya:1500
Ürdün: 1400
Meksika:1200

Yukarıdaki rakamlara çifte vatandaşlık hakkı kazanmış Türkler de eklidir.

Başka bir ülkede yaşayan akraba ya da başka bir ülkeye başvurmak için yasal bir imkan oluşmuşsa o zaman çifte vatandaşlığa başvuru yapılabilir. Fakat bununla ilgili politika ve düzenlemelerin her an değişme ihtimali bulunuyor.

Çifte vatandaşlık hakkına sahip olan kişiler, genellikle ülke seyahatleri sırasında zorluk yaşamıyor. Eğer iki pasaporta sahip olanlar, ülkeler arasındaki kısıtlamalara maruz kaldığında diğer pasaportuyla seyahatini gerçekleştirebilme imkanına sahip oluyor. Bu nedenle çifte vatandaşlığı olanlar daha özgür ve ayrıcalıklı görülüyor.

Rahatça Çalışma İmkanı

Bir diğer avantajlı konu iş alanında... Bugüne kadar birçok kişi, ek bir evrak ve ruhsata gerek duymadan rahatça iş elde etti. Çifte vatandaşlığı olanlar gittikleri ülkede emlak yatırımı yapma şansına da sahip oluyor.

Askerlik konusu askerlik yapmak istemeyenler için dezavantaj olarak kabul ediliyor. Örneğin; Fransa'da doğmuş ama aslen Türk olan çifte vatandaşlığı olan bir kişi, Fransa'da 1 günde askerlik hizmetini tamamlamış oluyor.

Ancak orada yaptığı askerlik, Türkiye'dekinden farkı kabul ediliyor ve burada da yapması bekleniyor. Bedelli askerlik yasasının çıkmasıyla yurt dışında yaşayan çok sayıda Türk'ün bu hizmetten faydalandığı görülüyor.

Çifte Vergilendirme Sorunu

Ekonomik anlamda olumlu ve olumsuz koşullar söz konusu olabilir. Çifte vatandaşlığı olanlar çifte vergilendirmeye tabi tutulabilir. İki ülkede de vergi ödemek zorunda kalabilir. Birçok ülkede bu durumun adaletsizlik olduğu belirtilse de herhangi bir düzenleme de yapılmış değil.

Bazı ülkelerde (Örneğin; Türkiye ile Fransa) vatandaşlar iki ülkede de emekli olmuşsa, her iki ülkeden de emekli aylığı alabiliyor.

Türkiye açısından bakıldığında genel olarak Müslümanlara karşı (terör eylemleri nedeniyle) bakış açısı olumsuzdur. Ancak çifte vatandaşlığa sahip bir Türk, diğer pasaportuyla seyahatlerinde bu sorunu atlatabilir.

Türkiye Çifte Vatandaşlığın Önünü Açıyor

Dünya devletlerinin bazılarında, başka ülkelerin vatandaşlığını almak yasak kabul edildi. Türkiye'de bu konuda herhangi bir kısıtlama yok.

Aksine, vatandaşların Türk vatandaşlığından çıkmasına kolaylık sağlanmasına rağmen verilen Mavi Kart'la Türkiye'ye geldiklerinde burada yaşayanlarla aynı haklara sahip olması (seçme seçilme hariç) sağlanıyor. 

Genel olarak çifte vatandaşlık hakkına sahip olan kişiler, bunun olumlu etkisini daha fazla görüyor.

Onur Kaya / A24